Boeddhisme

De traditie die we nu in het Westen het Boeddhisme noemen, komt voort uit de Boeddha’s ervaring van het Ontwaken onder de Bodhiboom zo’n 2500 jaar geleden. Het woord ‘Boeddha’ is geen naam maar een titel. Het betekent ‘degene die weet, degene die begrijpt’. Het betekent ook ‘degene die ontwaakt is’ – iemand die als het ware ontwaakt uit de droom van het leven omdat hij de Waarheid ziet, de Realiteit.

Siddharta, zoals hij heette voor hij Boeddha werd, leefde in de zesde eeuw voor onze jaartelling in het gebied dat nu gedeeltelijk het zuiden van Nepal en gedeeltelijk het noorden van India is. Hij kwam uit een welgestelde familie. Hij zou zijn vader opvolgen als leider van de Shakya-stam en werd hiervoor opgeleid en beschermd van de buitenwereld. Men zou kunnen denken dat hij een gelukkig bestaan leidde maar de overleveringen maken duidelijk dat Siddharta Gautama heel erg ontevreden was, ondanks zijn welvarende levenswijze.

Vanuit deze ontevredenheid ging hij op zoek en het verhaal vertelt van vier gebeurtenissen die van groot belang zijn geweest in zijn ommekeer. Deze gebeurtenissen betreffen het zien van een zieke man, een oude man en een overledene. Als laatste zag hij een wijze – een asceet. In India was het beeld van rondtrekkende asceten op zoek naar de Waarheid een gewoon beeld.

Het zien van deze asceet met zijn vredige uitstraling inspireerde Siddharta om hetzelfde te doen. Hij liet alles achter, familie en paleis. Hij had genoeg van het wereldlijke leven en ging nu proberen de waarheid te vinden. De zoektocht zou zes jaar duren. Op een gegeven moment zette hij zich neer in de schaduw van een grote boom, nu bodhiboom genoemd, en nam de beslissing: ‘niet op te staan van deze plek tot ik Ontwaakt ben’.

Dag na dag, nacht na nacht zat hij daar. Terwijl hij zat, controleerde en concentreerde hij zijn geest, zuiverde hij zijn geest, bedwong hij de mentale hindernissen, de bezoedelingen, en in de nacht van Wesak, de nacht van de volle maan in mei, kwam het volkomen Inzicht op, het volkomen Ontwaken. Hij was de Boeddha geworden, ‘degene die Weet’. Hij had de oplossing gevonden voor het raadsel van het bestaan. Hierna trok hij nog vijfenveertig jaar rond en onderwees zijn leer, de Dharma.

Op 80 jarige leeftijd is de Boeddha overleden en dit wordt het Mahaparinirvana genoemd. Zijn leer is eerst eeuwen mondeling en vervolgens ook schriftelijk overgedragen van leraar op leerling en is tot op de dag van vandaag voor ons beschikbaar.